Zobowiązania celne w świetle nowej umowy o handlu i współpracy z Wielką Brytanią czyli brexit w praktyce

Z dniem 1 stycznia 2021 r. Wielka Brytania utraciła wszystkie prawa i obowiązki jako państwo członkowskie oraz jakie miała w okresie przejściowym na mocy umowy o wystąpieniu z UE. Wskutek jej wyjścia z rynku wewnętrznego i unii celnej powstały nowe bariery dla handlu towarami, a na granicy z krajami UE zostały wprowadzone kontrole.

Final cutdown – koniec okresu przejściowego

Proces negocjacyjny był bardzo długi, ale zakończył się sukcesem.  Z początkiem roku 2021 czas dostosowywania się firm do nowych zasad minął i od 1 stycznia obowiązuje już Umowa o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

Z punktu widzenia handlu towarami najważniejszą regulacją zawartą w Umowie jest wprowadzenie uproszczeń w wymianie handlowej oraz 0% stawek celnych. Choć wprowadzenie zerowej stawki celnej zredukowało ryzyko zmniejszenia rentowności wymiany handlowej pomiędzy Wielką Brytanią a Unią Europejską, umowa nie znosi kontroli granicznej ani obowiązków eksporterów i importerów dotyczących formalności celnych, a przedsiębiorcy muszą dostosować się do wielu zmian.

Zostali oni zobowiązani m.in. do dopełnienia standardowych formalności, takich jak uzyskanie numeru EORI, składanie zgłoszeń i deklaracji celnych, akcyza.

Zerowe stawki taryfowe i zerowe kontyngenty obowiązują na wszystkie towary, które posiadają udokumentowane pochodzenie.

Także cały import podlega formalnościom celnym i musi być zgodny z przepisami obowiązującymi w kraju importera, jednocześnie spełniając wszystkie normy UE i podlegając kontroli pod kątem bezpieczeństwa, zdrowia i innych zasad porządku publicznego.

Reguły pochodzenia

Reguły pochodzenia są nieodzownym komponentem każdej umowy o utworzeniu strefy wolnego handlu. Reguły te wyjaśniają, czy produkty można uznać za pochodzące z terytorium Unii Europejskiej bądź Wielkiej Brytanii, a w konsekwencji czy można objąć je preferencyjnymi zasadami handlu wynikającymi z umowy.

Wniosek o preferencyjne traktowanie taryfowe przywożonych produktów składa importer danego kraju. Wniosek taki może opierać się na:

• sporządzonym przez eksportera pojedynczym oświadczeniu o pochodzeniu wskazującym, że produkt jest „pochodzący” i zawierającym numer eksportera (ang. Exporter Reference Number- REX)
• na wiedzy importera, że produkt jest pochodzący (wiedza ta musi być oparta na informacjach w formie dokumentów i innych dowodów udostępnionych importerowi przez eksportera lub wytwórcę produktu, które są w posiadaniu importera już w momencie składania zgłoszenia celnego).

Jeżeli do produkcji danego towaru użyto materiały pochodzące z krajów trzecich, a ich użycie przekracza poziomy ustanowione w umowie, towary te mogą podlegać cłom zgodnie z zasadami określonymi przez Światową Organizację Handlu (WTO). Z tego względu pochodzenie i skład danego towaru ma zasadnicze znaczenie przy ustalaniu stawki celnej.

Dodatkowe formalności

Oprócz zgłoszeń celnych mogą być także konieczne:

• uzyskanie pozwolenia na import/eksport niektórych towarów lub ewidencja danych dotyczących bezpieczeństwa i ochrony,
• opłacenie podatku VAT (wyjątek stanowi wymiana handlowa z Irlandią Północną – w tym przypadku dalej będą stosowane unijne regulacje w zakresie VAT, a także te celne i akcyzowe).

Co ważne dla podmiotów handlujących produktami ekologicznymi – uzgodniono, że certyfikaty przyznawane przez instytucje zarówno UE, jak i UK będą uwzględniane i akceptowane na rynku brytyjskim oraz unijnym. W przypadku obawy którejś ze stron dotyczących bezpieczeństwa żywności, roślin lub zwierząt, będzie można domagać się konsultacji technicznych, audytów, weryfikacji czy inspekcji drugiej strony.

Ułatwienia dla przedsiębiorców

Elementem ułatwiającym transgraniczny przepływ towarów ma być  stosowanie Konwencji o wspólnej procedurze tranzytowej oraz Konwencji TIR (Konwencji celnej dotyczącej międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem karnetów TIR).

Również w Umowie przewidziano nowatorskie rozwiązania, są nimi na przykład:

• stosowanie tzw. Pojedynczego Okna (Single Window)
• zgłoszenia wyprzedzających przed przybyciem towaru na granicę,
• obsługa celna dla ruchu roll on –roll off (ro-ro), tj. statków przewożących załadowane samochody ciężarowe.

Aby usprawnić odprawy i procedury zwolnienia towarów, każda ze stron kładzie większy nacisk na kontrolę (audyt) po odprawie celnej.

Brexit – Oficjalna witryna Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii

Mimo tych ułatwień handel z Wielką Brytanią po brexicie znacząco różni się od prowadzonej niegdyś wymiany w ramach jednolitego rynku oraz unii celnej. Przedsiębiorcy zainteresowani obrotem towarowym z Wielką Brytanią powinni zatem najszybciej zapoznać się nowymi zasadami.

Brexit w praktyce – więcej informacji na ten temat będzie można uzyskać na organizowanym przez PFRR 23 lutego webinarium pt. „Zmiany w obrocie towarowym po Brexicie”, na które serdecznie zapraszamy.