Dlaczego eksport? Czy warto zaryzykować?

Podlaskie – Polska „B”, kraina „mlekiem i miodem płynąca”, „zielone płuca Polski”. Co tak naprawdę można powiedzieć o naszym regionie? W każdym z tych określeń jest sporo prawdy. Rzeczywiście województwo podlaskie to największe spółdzielnie mleczarskie w kraju oraz efektywne firmy budowlane, dobrze rozwinięte rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy, a także maszynowy i drzewny. PKB per capita i województwa rośnie sukcesywnie (w 2017 roku w cenach bieżących wzrósł aż o 8,1%, co było najszybszym wzrostem w kraju; GUS). Idziemy więc w dobrym kierunku, jednak wciąż pozostajemy w tyle w stosunku do różnych województw, nie mówiąc o lepiej rozwiniętych krajach UE.

Niedawno na łamach „Kuriera Porannego” Marek Dźwigaj, Wiceprezes Zarządu PFRR nakreślił obraz regionu na podstawie budzących optymizm ostatnich wskaźników GUS. Na koniec padło jednak stwierdzenie: „Ten optymistyczny obraz może nieco przesłonić fakt, że ważna przewaga konkurencyjna naszego regionu, jaką są rezerwy względnie niskich kosztów pracy, nieubłaganie się wyczerpuje. Niestety część tych rezerw województwo podlaskie „oddaje” za darmo innym regionom Polski i Europy, w postaci emigracji zarobkowej. W naszym wspólnym interesie jest, aby proces zmian, w kierunku zwiększenia wydajności regionalnej gospodarki przyśpieszyć, póki jeszcze region dysponuje pewnymi rezerwami.”. Czy eksport może być tą drogą? Przyjrzyjmy się uważniej ograniczeniom, jakie niesie za sobą działalność eksportowa.

Jakie ryzyko niesie eksport

Po pierwsze: eksport to zwiększone ryzyko. Doskonale wiedzą o tym przedsiębiorcy, którzy stracili na ryzyku kursowym. Nawet w obrębie krajów UE następują wahania waluty, nie mówiąc o mniej stabilnych rynkach. To również ryzyko związane z poniesieniem nakładów na prowadzenie działalności eksportowej. Strategia ekspansji eksportowej przedsiębiorstwa może mieć równą formę, uzależnioną przede wszystkim od specyfiki rynku i kultury danego kraju. Niektóre rynki wymagają zmiany produktu bądź marki, aby lepiej dopasować produkt do specyficznych potrzeb konsumentów.

Przykładowo Niemcy, kraj do którego Polska w chwili obecnej eksportuje najwięcej ( 242 585 mln zł, GUS, dane za 2018r.) to konsumenci, którzy niezwykłą wagę przywiązują do jakości i solidnej marki. Norwegia ponadto stawia na zrównoważony rozwój w kontekście całego procesu produkcji i handlu, weryfikując chociażby ekologiczność transportu. Czasem handel zagraniczny wymaga wielokrotnych spotkań face to face aby zdobyć zaufanie klienta, w niektórych krajach konieczne jest otwarcie przedstawicielstwa. Kluczowa bywa znajomość języka a nierzadko niuansów kultury danego kraju. Nakłady poniesione na współpracę międzynarodową mogą więc być wysokie. Dorzućmy do tego znajomość przepisów prawa, odpowiednio skonstruowane umowy handlowe, przepisy celne. Koszt rośnie.

Co daje eksport

Ryzyko w eksporcie wiąże się również z polityką i gospodarką danego kraju. Doskonale wiemy, że kursy walut w dużej mierze zależą od informacji gospodarczych. Zmiany na scenie politycznej również odbijają się echem na gospodarkach poszczególnych państw. Należy zauważyć, ze wiele krajów chroni swoje rynki i stawia na produkcję i usługi rodzime.

Oczywiście eksportując możemy również trafić na nieuczciwego kontrahenta, a im dalej od nas tym trudniej wyegzekwować należności. Zdarza się szukanie przysłowiowego „wiatru w polu” – ani pieniędzy ani towaru.

Oczywiście lista ryzyka związanego z eksportem może być bardzo długa, jeśli zaczniemy analizować je szczegółowo. Lecz jak wygląda ryzyko i wszelkie wady działalności eksportowej gdy położymy je na szali z korzyściami płynącymi z handlu międzynarodowego? Zdecydowanie szczegółowa analiza wybranych rynków jest konieczna aby eksportować, gdyż wybranie odpowiednich rozwiązań może w dużej mierze zniwelować bądź zminimalizować potencjalne „wpadki”.

Przykłady

W 2017 roku największym rynkiem eksportowym firm z woj. podlaskiego były rynki UE (73,4 proc.); inne istotne rynki oprócz wschodnich to m.in. Azja (4,7 proc.), Ameryka Północna (2,9 proc.) oraz Afryka (2,3 proc.). Polski eksport (obroty towarowe) sięgnął 203,7 mld euro, a udział woj. podlaskiego w tym eksporcie wyniósł 0,97 proc. ( wg GUS). W chwili obecnej eksportuje ok 17% przedsiębiorstw z województwa, co nie jest szczególnie wysokim wskaźnikiem, jakkolwiek w skali kraju nie prezentujemy się najgorzej.

Firmy decydują się jednak podjąć ryzyko i wyjść poza handel lokalny czy też krajowy. Dywersyfikacja sprzedaży na różne rynki pozwala na zapewnienie większej stabilności przedsiębiorstwa. Rynki światowe zapewniają zwiększenie ilości klientów. Na rynkach zewnętrznych mamy również szansę pozyskać bardzo dobrych stałych klientów, którzy są w stanie zapłacić za usługę więcej niż na rynku lokalnym. Eksport to potencjał rozwojowy, swoisty motywator do poprawy jakości produktu czy usługi, procesu produkcji i szybsza odpowiedź na światowe trendy. Niezaprzeczalną korzyścią z eksportu jest zwiększenie zysku. Według „Forbes” 78 procent firm kwalifikowanych jako MŚP dostrzega olbrzymi potencjał rozwojowy płynący z internacjonalizacji swej działalności (na podstawie badań ankietowych wśród sektora europejskich MŚP).

Eksport jest więc niezaprzeczalnie olbrzymią szansą, aby jednak z niej skorzystać należy się rzetelnie przygotować.

Informacje o konkursie „Internacjonalizacja MŚP”

W obecnej chwili otwierają się kolejne programy wspierające działalność eksportową skierowane do przedsiębiorców.

28 stycznia został ogłoszony konkurs „Internacjonalizacja MŚP”, działanie 1.2 programu Operacyjnego Polska Wschodnia. Celem tego działania jest sfinansowanie kosztów wprowadzenia na nowe rynki zagraniczne produktów lub usług firm. Dotyczy to firm działających na obszarze województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego.

Również 28 stycznia Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego ogłosił dokumentację konkursową do poddziałania 1.4.1 „Promocja przedsiębiorczości oraz podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa”. W ramach tego działania przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw mogą uzyskać dofinansowanie do udziału w imprezach targowych jako wystawcy.

Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego świadczy usługi przygotowania wniosków do wspomnianych konkursów.